Browar Będzin

[kotmonika]

Witam! Może był już o tym jakiś wątek ale szukam informacji o losach browaru w Będzinie. Nazywał się Zamkowy, ale Zamkowych było w Polsce kilka. Chodzi o miejscowośc Będzin, znalazłam w necie etykiety z róznych lat i polskie i w języku niemieckim. Może wiecie od kiedy działał, jakie były jego losy, kto był właścicielem.

[kotmonika]

Aha, jeszcze taka informacja: browar ten ponoć z czasem zmienił nazwę na Korona.

[ART]

jak już coś znalazłaś na temat tego browaru - to podziel się z nami tymi wiadomościami

[kotmonika]

Problem w tymże te informacje nie są pewne. Dostałam je od kogos kto inetersuje sie piwem ale nie wiem na czym bazował. Zamkowy, browar załozony w Będzinie przy ul. Małachowskiego w jakim roku nie wiafdomo, w 1914 należał do braci Herciger (?) i warzono w nim piwo stołowe. W 1929 zmiana nazwy na Korona. warzono: Specjalne, marcowe, w latach 40. Krone (etykiety po niemiecku)... i to wszystko...

[ART]

ale piszesz też, że

znalazłam w necie etykiety z róznych lat i polskie i w języku niemieckim

- warto dorzucić linki do tych stron, chyba że to efemeryczne strony np. na ebay.

[Doodeck]

Mam "na stanie" kilka etykiet z Będzina PN 60 i 66.

[Czapayew]

W granicach administracyjnych obecnego Będzina był jeszcze jeden browar - w dzielnicy Grodziec: Browar Parowy GRODZIEC S.A. W internecie można znaleźć etykiety, prowadziła tam też linia tramwajowa z Będzina.

[kloss]

W Będzinie po wojnie działały 2 browary:Browar nr 1 "Gambrinus" ul Czeladzka 14 do 1971r i Browar nr 2 "Korona" a następnie "Zamkowy" do 1978r.

[kiszot]

W granicach administracyjnych obecnego Będzina był jeszcze jeden browar - w dzielnicy Grodziec: Browar Parowy GRODZIEC S.A. W internecie można znaleźć etykiety, prowadziła tam też linia tramwajowa z Będzina.

Browaru juz nie ma ale za to ostała się linia tramwajowa.Jeździ tam trmwaj z Będzina do Wojkowic.To jest dawna dzielnica a teraz osobne miasto.

[Czapayew]

To jest dawna dzielnica a teraz osobne miasto.

Na odwrót: to dawne miasto, a obecna dzielnica Będzina.

[kiszot]

Źle napisałem.Chodziło mi o to,że Wojkowice były kiedys dzielnicą Będzina a teraz jest to osobne miasto.Natomiast Grodziec cały czas jest w granicach Będzina.

[RAFIFAFI]

Browar Zamkowy w Będzinie był położony tuż u stóp zamku w Będzinie - działał do 1978r - obecnie jest tam najsłynniejsza w regionie bezkolizyjna tzw rondo-nerka gierkowska.
Browar należał do braci Herzinger.
Budynek Browaru w Grodźcu stoi do dziś - nawet w niezłym stanie - jego właściciele rezydują na stałe w Izraelu - obecnie mieści się tam hurtownia mleczarska.

[renard71]

Niestety ostatnia wypowiedż wprowadziła nieco zamętu i zawiera nieprawdziwe informacje.
Zgodne z prawda jest to co napisał kloss tj:
- Browar Gambrinus po wojnie początkowo nadal Gambrinus potem nr 1 ( w okresie przynależności do Będzińskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych) lub nr 4, kiedy podlegał pod Tychy, Czeladzka 14 (prawie u podnóża zamku, choc po drugiej stronie Przemszy),
- Browar Korona , po wojnie początkowo nadal Korona następnie Zamkowy ( w okresie przynależności do Będzińskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych nr 2) lub nr 5, kiedy podlegał pod Tychy, Małachowskiego (numeru nie pamietam)-czyli przy głównej ulicy Będzina.

[margarita76]

Witam! Może był już o tym jakiś wątek ale szukam informacji o losach browaru w Będzinie. Nazywał się Zamkowy, ale Zamkowych było w Polsce kilka. Chodzi o miejscowośc Będzin, znalazłam w necie etykiety z róznych lat i polskie i w języku niemieckim. Może wiecie od kiedy działał, jakie były jego losy, kto był właścicielem.

Browar Korona (późn. Zamkowy) - browar założony przez braci Wolfa i Berka Herziger w 1886 r. w Gzichowie (dzielnicy Będzina).

Browar ten założony został przez braci Wolfa i Berka Herziger w 1886 r. choć w niektórych dokumentach można spotkać rok 1889 lub 1890. Pełna nazwa zakładu brzmiała wówczas Browar Parowy Braci Herziger Bendzin. Od początku swego istnienia był zakładem wykraczającym poza obszar regionu, o czym może świadczyć wielki złoty medal zdobyty na wystawie w Paryżu w 1904 r. za piwo o nazwie Stołowe. Ponadto produkowano wówczas piwo Kulmbachskie i Pilzeńskie. Zakład położony był w samym centrum miasta (przy dzisiejszej ulicy Małachowskiego). Pierwszy znak firmowy to stylizowane litery B i H w kole.

Podobnie jak w przypadku browaru "Gambrinus" jedynie rok później (1912) powołano towarzystwo akcyjne i od tej pory nazwa zakładu brzmiała: "Korona" T.A. Browaru Parowego i Słodowni w Będzinie. Zarząd stanowili Wolf i Berek Herziger. Browar produkował wówczas ok. 96 tys. wiader i zatrudniał 21 osób. W 1914 r. nastąpiła zmiana właścicieli browaru, którymi stali się: I. L. Abramson, J. Rosenblum i S. Rosenblum, i pod nazwą Browar Parowy i Fabryka Słodu "Korona" w Będzinie funkcjonował do II wojny światowej. Browar należał do grupy 25 największych browarów w kraju. W 1930 r. browar produkował 25 tys. hektolitrów piwa rocznie i posiadał wiele składów zlokalizowanych między innymi w Bielsku, Wadowicach, Królewskiej Hucie, Krakowie, Katowicach, Mysłowicach, Rydułtowach i Tarnowskich Górach.

W okresie okupacji hitlerowskiej browar został zmodernizowany uzyskując znaczną ilość nowych urządzeń jak i nowych pracowników ze zlikwidowanego pobliskiego browaru "Grodziec" w Grodźcu. W tym też czasie produkcja utrzymała się na zbliżonym do czasów przedwojennych poziomie (produkowano piwa zarówno jasne, jak i ciemne), a nazwa zakładu brzmiała: Brauerei Krone Bendzin O/S lub w późniejszych latach okupacji Bendsburg O/S.

Po wojnie, w 1946 r. browar nadal pod nazwą "Korona" wszedł w skład Śląsko-Dąbrowskiego Zjednoczenia Browarów, a następnie do 1950 r. podlegał Państwowemu Zjednoczeniu Przemysłu Fermentacyjnego w Zabrzu. W tym czasie nastąpiła zmiana nazwy browaru z Korona (która się niekorzystnie kojarzyła) na Browar Zamkowy w Będzinie, oraz znaku firmowego, którym od tej pory był wizerunek ruin średniowiecznego zamku będzińskiego. W latach 1951-1967 browar wchodził w skład Będzińskich Zakładów Piwowarsko-Słodowych, w 1967-1975 Tyskich Zakładów Piwowarskich, a od 1975 do likwidacji w 1978 r. podlegał Zakładom Piwowarskim w Zabrzu. Znaczniejsze remonty browaru były prowadzone w latach 1955-1965 oraz 1966-1967.

W całym okresie powojennym browar produkował trzy gatunki piwa, dwa o ekstraktywności 9° i 12° oraz ciemne 11°, od lat 60. produkował jedynie piwo jasne 12°. Rynek zbytu browaru obejmował obszar wschodniej części GOP oraz dzisiejsze powiaty: będziński, olkuski, zawierciański, myszkowski. Zamknięcie browaru zostało spowodowane faktem położenia w centrum miasta (trudności transportowe oraz ekologiczne – browar posiadał własną kotłownię), oraz konkurencyjnymi planami browaru Tychy, a później Zabrza. Po likwidacji większość budynków wyburzono (został budynek administracyjny oraz garaże), a na miejscu browaru planowano budowę hotelu, której nie zaczęto do tej pory.Opr. W.Wieczorek

[margarita76]

Witam! Może był już o tym jakiś wątek ale szukam informacji o losach browaru w Będzinie. Nazywał się Zamkowy, ale Zamkowych było w Polsce kilka. Chodzi o miejscowośc Będzin, znalazłam w necie etykiety z róznych lat i polskie i w języku niemieckim. Może wiecie od kiedy działał, jakie były jego losy, kto był właścicielem.

Browar Gambrinus - browar założony w Gzichowie (dzielnicy Będzina), w 1879 r. przez rodzinę Sercerz.

Browar ten założony został nieco wcześniej niż browar "Korona", bo w 1879 r. na prawym brzegu rzeki Czarnej Przemszy, u podnóża Góry Zamkowej. W literaturze jako datę założenia spotyka się również rok 1874, jednak na planie Będzina z roku 1877 brak jest adnotacji o jego istnieniu, mimo zaznaczenia kilku mniej istotnych elementów zabudowy miejskiej. Od początku swego istnienia należał do żydowskiej rodziny Sercarz. Jako właściciel figurował Dawid Sercarz, natomiast jego bracia Izydor i Maurycy zajmowali odpowiednio stanowiska kierownika technicznego i handlowego. W tym miejscu nasuwa się pewne skojarzenie, otóż tłumaczenie niemiecko brzmiącego nazwiska właścicieli drugiego browaru będzińskiego Herziger na język polski brzmi Sercarz. Czyżby więc pod koniec XIX w. w stosunkowo niewielkim Będzinie konkurowały ze sobą dwa browary należące właściwie do jednej rodziny? Co zatem spowodowało powstanie drugiego browaru 7 lat po założeniu browaru Gambrinus. To pytanie nadal czeka na odpowiedź. Browar Gambrinus podobnie jak browar Korona od samego początku swego istnienia był zakładem o znacznej produkcji wykraczającej poza lokalne rynki zbytu. Świadczą o tym wielkość produkcji i asortyment produkowanych piw (Lagrowe, Pilzeńskie, Salwator, Kulmbachskie), a jakości dowodzą medale: srebrny – Paryż 1904 r. oraz złoty – Liege 1905 r. Pierwszym znakiem firmowym były stylizowane litery D i S w kole (analogia z browarem Korona). W 1911 r. powołano towarzystwo akcyjne o kapitale 200 000 rubli (roczny obrót browaru wynosił ok. 200 000 rubli) i od tej pory nazwa zakładu brzmiała: Browar "Gambrinus" T.A. w Będzinie. Zarząd stanowili Dawid, Izydor i Maurycy Sercarz. Browar produkował wówczas ok. 150 tys. wiader, zatrudniał 40 robotników i posiadał składy firmowe w Radomsku, Częstochowie, Zawierciu i Olkuszu.

W latach 30. browar nadal należał do znaczniejszych w kraju (produkcja ok. 25 tys. hl rocznie (składy w Siemianowicach, Żywcu, Bielsku, Częstochowie, Dziedzicach, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Królewskiej Hucie, Lipinach, Lublińcu, Łodygowicach, Olkuszu, Rybniku, Skale, Tarnowskich Górach, Zawierciu i Wolbromiu), a swego rodzaju wizytówką zakładu były piwa jasne i ciemne o ekstraktywności 18%. Mimo swej pozycji browar nie posiadał w tym okresie jednolitego znaku firmowego, tym niemniej dbano o wizerunek zakładu wydając materiały reklamowe w postaci: szkła firmowego, podstawek pod kufle (tzw. Wafle), tablic reklamowych.

Okres wojny zakład przeszedł bez znaczniejszych zniszczeń, zmieniono natomiast nazwę na Brauerei Gambrinus A.G. in Bendzin.

Od 1945 do 1971 r. (tj. do jego likwidacji) wchodził w skład tych samych przedsiębiorstw co browar Zamkowy i Sosnowiec. W latach 50. duże partie piwa z Państwowego Browaru Gambrinus w Będzinie były wysyłane do odbudowującej się Warszawy. W 1951 r. pojawił się nowy znak firmowy, którym aż do likwidacji były trzy liście z szyszką chmielową. Od 1951 do 1967 r. browar był siedzibą Będzińskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych. W całym okresie powojennym browar produkował trzy gatunki piwa – dwa jasne o ekstraktywności 9° i 12° oraz ciemne o ekstraktywności 11°. W latach 60. asortyment ograniczał się do piwa jasnego 12°. Rynek zbytu w okresie powojennym obejmował obszar dzisiejszych powiatów: będzińskiego, olkuskiego, tarnogórskiego i zawierciańskiego.

Browar zaprzestał produkcji w 1971 r., a jego zabudowania zostały wyburzone w 1973 r. Spowodowane to było rozbudową browaru w Tychach (pod który zakład będziński wówczas należał), wyeksploatowaniem urządzeń browarniczych oraz faktem iż przystąpiono również do przebudowy centrum Będzina w celu usprawnienia dojazdu do budowanej Huty "Katowice". Miasto straciło wówczas częściowo swój zabytkowy charakter, gdyż nową drogę poprowadzono przez będziński rynek (wyburzono dwie pierzeje oraz m.in. dzielnicę Zarzecze w tym i browar Gambrinus), na którego miejscu obecnie znajduje się główne skrzyżowanie tzw. "nerka". Po browarze został jedynie ślad w postaci nazwy ulicy Browarnej.Oprac.W.Wieczorek