Piwowarstwo w Słupsku - Stolp

[zora]

Poszukuje informacji o browarach w tym mieście
-Sternbrauerei R.W Heydemann to podobno browar istniejący???
Wiem że istnialo ich więcej /osiem / ??

[djot]

Niestety, Browar jest zamknięty.
Budynki stanowią własność BROK- a w Koszalinie, ale chcą je komuś sprzedać.

[Piwowar]

Słupsk


Do 1945 roku Kronenbrauerei Schulz i Syn
Do 1920 Brauerei Kufalk , Bergbrauerei Stolp i Quellbrauerei
Do 1909 Brauerei Blume
Do 1874 Br. Hirsekorn
Do 1908 Br. Hillebrandt
Do 1896 Br. Thiele
Do 1910 Br. Tschiedel
Sternbrauerei istnieje podobno do dziś

[Rolek]

Znalezione w sieci - Gwiezdny Browar (Słupsk)

Nie bezpośrednio "historyczne", ale zahaczające

Przypadkiem trafiłem na ciekawe opracowanie. Jakby się udało, Słupsk zyskałby ciekawą inwestycję.

[zibiolot]

Koniec browaru w Słupsku i to dosyć żałosny. Nie ma możliwości reaktywacji. Znajomy kierownik produkcji opowiadał mi jak przenosili linie technologiczne do Koszalina. Co się dało wynieść w całości to wynieśli, a reszte rur gumówkami ucinali przy samej ścianie. Gołe ściany zostały, a obiekt kupili właściciele Ginno Rossi (ponoć), którzy produkują buty niedaleko Słupska.

[Stolp]

Trochę historii - Słupsk Sternbrauerei

Niestety Słupski browar nie skończył zbyt ciekawie. Miał jednak ciekawą historię, a i tradycje piwowarskie w Słupsku sięgają odległych czasów - byćmoże ktoś kiedyś do nich powróci. Po obecnych właścicielach raczej nie można się tego spodziewać.
Póki co trochę historii zamkniętego już browaru.

1857 r. - Richard Heydemann kupuje zakład piwowarski przy placu Kościelnym i przez 15 lat przy pomocy prymitywnych jeszcze urządzeń produkuje piwo.
1872 r. - budowa i uruchamienie wielkiego jak na owe czasy budynku nowego browaru przy ul. Präsidentenstr. 26/27 (ob. ul. Kilińskiego). Powstaje tam m.in. leżakownia i słodowania piwa.
1891 r. - w niewyjaśnionych okolicznościach browar przechodzi w ręce żony Richarda, Marii Heydemann, a ona zleca prowadzenie zakładu najstarszemu synowi Paulowi. Wtedy też zaczyna się okres prosperity. Paul rozbudowuje leżakowanię i słodownię, wprowadza maszyny parowe. Piwo "Stern", czyli "Gwiazda (Gwiaździste)" staje się markowym produktem, znanym na całym Pomorzu i wielokrotnie zdobywającym nagrody za wysoką jakość. Sukcesy przyczyniają się do zwiększenia obrotu firmy i nowych inwestycji.
Początek XX w. - uruchomienie nowej linii butelkowania piwa, w owym czasie prawdziwej nowości.
1906 r. - dzięki sukcesowi piwa butelkowego właściciel instaluje nowoczesne maszyny parowe i rozpoczyna produkcję lodu. Wkrótce pojawia się oświetlenie elektryczne, a elektryczny napęd przyspiesza rozwój firmy. W kolejnych latach drewniane beczki do leżakowania piwa zastąpuje się nowoczesnymi tankami. Firma decyduje się na odkupieniu sąsiednich działek. Powstają tam olbrzymie magazyny piwa butelkowanego, warsztaty i stajnie. Na terenie browaru odkryte zostają źródeł wody artezyjskiej. Wywierconym szybem woda tryskała z głębokości 130 metrów. Ciśnienie było tak duże, że źródło wybijało samoistnie na wysokość 16 metrów. Wodę wykorzystywano do produkcji wody mineralnej, a potem do różnego rodzaju napojów bezalkoholowych i oranżad pod wspólną nazwą "Sternsprudel". Nadal jednak wiodącym produktem zakładu było piwo beczkowe i butelkowane.
1911 r. - Paul odkupuje od matki browar i zostaje jednym właścicielem.
1912 r. - prawne zastrzeżenie znaku firmowego i marki Słupskiego Piwa "Stern" i uzyskanie certyfikatu oryginalnego produktu.
1913 r. - budowa specjalnej maszyny parowej, która napędza wszystkie urządzenia oraz nowy, wysoki komin. Inwestycje pozwalają kolejny raz zwiększyć skalę produkcji piwa i lodu.
Przełom 1915 i 1916 r. - powstaje Fabryka Lodu jako pierwsza tego typu duża firma w Słupsku. Każdego dnia produkuje się w niej 300 cetnarów lodu krystalicznego, czyli 1,5 tony.
10 lutego 1919 r. - Paul Heydemann umiera. „Dla wszystkich szokiem była jego nagła śmierć” - odnotowują kroniki firmy. Jednak ani śmierć właściciela, ani ubóstwo lat powojennych nie zatrzymuje rozwoju firmy. Browar przejmuje brat Paula, Ernst Hans, wówczas już dyplomowany inżynier browarnictwa. Nowemu właścicielowi z pomocą w tych najtrudniejszych latach przychodzi Martin Niemer, dyrektor techniczny browaru od 1902 roku. To on przejmuje większość kompetencji od zmarłego szefa i wyciągnął firmę z kryzysu. On też wprowadza liczne programy oszczędnościowe, które pozwalają firmie przetrwać lata kryzysu. W latach 20-tych słupski browar uchodzi ponownie za jeden z najlepszych i największych na Pomorzu Środkowym.
Po wojnie browar zostaje upaństwowiony. Zarządza nim Browarnicza Spółdzielnia Praca.
1991 r. - firmę przejmują Koszalińskie Zakłady Piwowarskie S.A. Brok. Rok później nowy właściciel instaluje pierwszy pasteryzator i rozbudowuje fermentownię.
1992 r. - słupski browar sprzedaje ok. 60 tys. butelek piwa dziennie i zatrudnia prawie 100 osób. Na liście rankingowej Kuriera Piwnego słupskie piwa zajmują piątą lokatę. - Do 2000 r. rozpoczniemy budowę nowego browaru - mówił wtedy dla Przeglądu Słupskiego dyrektor słupskiej firmy. Niestety, stało się inaczej. Nowy obiekt nie powstał i nie powstanie.
Koniec 1999 r. - browar zaprzestał produkcji. Przez około dwa i pół roku mieści się tu marketing oraz "spółka córka" Brok'a prowadzą hurtową sprzedaż piwa dwóch pozostałych browarów - Koszalina i Połczyna.
Na terenie browaru planowano urządzenie restauracji lub otworzenia muzeum, niestety nic z tego nie wyszło.
Połowa 2002 r. - browar zostaje sprzedany w prywatne ręce, niestety nie uruchomiono w nim już produkcji i nie nie ma takich planów na przyszłość.
Jako kontynuację słupskich tradycji produkuje się nadal w Koszalinie piwo "Kanclerz" - sztandarowy produkt słupskiego browaru z ostatnich lat jego działalności.

[pivaria]

W jednym z numerów PIVARII również był text o tym browarze, piórem znawcy Artura Rosiaka. Ze względu na zainteresowanie tematem i brak numeru archiwalnego poniżej przytaczam ten artykuł w wersji elektronicznej:

Sternbrauerei Stolp
Artur Rosiak

Największym browarem działającym w Słupsku był "Sternbrauerei Stolp" "Gwiaździsty Browar Słupsk"). Nazwa browaru i przedstawiający go symbol wywodzą się ze starej piwowarskiej tradycji. Sześcioramienna gwiazda to magiczny znak piwowarów, pochodzący jeszcze ze średniowiecza. Był to zwykle metalowy amulet umieszczony nad kadzią fermentacyjną. Miał na celu nie tylko odpędzać złe duchy, lecz był także symbolicznym wzorcem produkcji szlachetnego napoju.
Słupski browar Sternbrauerei został wybudowany przez Richarda Haydemanna na rogu dzisiejszych ulic Kilińskiego i Kaszubskiej. Było to w roku 1872 – na butelkach i browarze widnieje jednak data 1857 kiedy to Heydemann rozpoczął swoją karierę piwowara co ma związek z kupnem niewielkiego browaru przy placu Kościelnym.
W 19 lat po wybudowaniu browaru Richard Heydemann umiera. Firmę przejmuje jego żona Maria. Pełnomocnikiem wdowy zostaje najstarszy syn Paul, który stawia na dalszy rozwój "Gwiaździstego Browaru". W tym celu, w roku 1894 zmodernizował i powiększył warzelnię i słodownię oraz doprowadził do zainstalowania maszyny parowej.
Na początku XX wieku, w roku 1906 do browaru zostaje doprowadzona elektryczność. Drewniane kadzie do fermentacji zostały zastąpione zbiornikami z emaliowanego żelaza. Browar rozrasta się poprzez dobudowanie licznych pomieszczeń magazynowych i stajni - piwo wciąż rozwożono specjalnymi powozami. Na przełomie lat 1911/12 wywiercono głęboką na 130 metrów studnię artezyjską. Dzięki niej browar uzyskał lepszą wodę do produkcji piwa oraz możliwość produkowania innych bezalkoholowych napoi.
Paul Haydemann zmarł w roku 1919, a firmę po nim przejął jego młodszy brat Ernst Hans – dyplomowany inżynier browarnictwa, Nie kierował firmą za długo. W 5 lat po objęciu swojej funkcji niespodziewanie umiera.
Po nim browarem kieruje Marta, żona Ernsta Hansa. Z czasem browar stał się jednym z największym na Pomorzu. Posiadał silnie rozwinięta sieć ekspozytur i przedstawicielstw, m.in. w: Sławnie, Ustce, Darłowie, Polanowie, Bytowie, Kołobrzegu, Miastku, Główczycach, Smołdzinie i Lęborku.
W roku 1939 browar posiadał 25 ciężarówek i 18 koni. Wybuch wojny wpłynął paradoksalnie na wzrost produkcji. W okolicach Słupska stacjonowało bowiem sporo wojska co spowodowało znaczny wzrost spożycia piwa. W roku budżetowym 1942-1943 wyprodukowano 5,5 mln litrów piwa. Do roku 1945 browar produkował 5 gatunków piwa: jasne "Stern-Pilsener" i "Stern-Lager"; ciemne "Baltenbräu" oraz bezalkoholowe karmelowe i pszeniczne. Tuż przed zakończeniem II wojny światowej rodzina Haydemann'ów wyjeżdża w głąb Niemiec. I w tym momencie kończy się "niemiecka" część historii browaru. Zaczyna się nowy rozdział w jego dziejach.
Po wojnie zakład przekazano do okresowej eksploatacji Browarniczej Spółdzielni "Praca", która już na początku 1946 roku rozpoczęła produkcję piwa. Spółdzielnia zarządzała browarem do roku 1950 kiedy to utworzono Słupskie Zakłady Piwowarsko-Słodowe, włączone następnie wraz z browarem w Połczynie Zdroju w skład Koszalińskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych. Niestety, w tym okresie piwo warzone w słupskim browarze nie jest za dobre...
Dopiero koniec lat 80-tych przyniósł poprawę jakości kiedy to lokalny rynek podbiły gatunki "Barnim", "Kanclerz", "Pirackie" i "Hubertus". W niedługim czasie, w grudniu 1990 roku, browar poddano procesowi prywatyzacji. W jej wyniku browar wchodzi w skład nowopowstałej Spółki Akcyjnej Brok. Pod zarządem spółki poprawia się znacznie jakość piwa. Niestety, brak inwestycji w browarze, małe zdolności produkcyjne oraz przestarzały, wręcz zabytkowy park maszynowy, nie wpływają pozytywnie na zyski browaru. W konsekwencji zapada decyzja o zamknięciu browaru. Ostatecznie, po 125 latach, browar kończy działalność pod koniec 1999 roku.

Artur Rosiak

[Piwowar]

Nic dodać, nic ująć, bardzo ciekawa historia. Ja znalazłem jako adres firmy pod koniec XIX wieku Präsidentenstr. 23, a na początku XX wieku Präsidentenstr. 26/28 i Kassubenstr. 10.
Po rozbudowie browaru w 1913 roku produkcja browaru dochodziła do 17 000 hl piwa rocznie. Głównymi produktami były Sternbräu Hell, Sternbräu Dunkel oraz Heydemann`s Export-Malzbier. Funkcję mistrza piwowarskiego pełnił w browarze Martin Niemer.
Dwie maszyny do produkcji lodu, jedna firmy Linde, druga firmy Borsig pozwalały na taką produkcję lodu, że duże jego ilości można było sprzedawać. Więcej informacji na razie nie posiadam.

[pivaria]

Ejże, piwowarze! Zawsze można coś dodać! Np. piękną etykietkę:

[becik]

Szkoda, że tej etykiety nie dodałeś do innych słupskich w dziale kolekcjonerstwo

[pivaria]

Becik'u - nic straconego. Zawsze można tam coś dołączyć. Ale trwa to długo i nie zawsze jest czas.
A tu już temat jest niejako gotowy i ewentualny poszukujący natrafi na wszystko od razu.
Załączam powojenne etykiety:

[Piwowar]

pivaria napisał(a)
Ejże, piwowarze! Zawsze można coś dodać! Np. piękną etykietkę:

Trzeba przyznać że naprawdę jest piękna.

[pivaria]

Pivovar napisał:
Trzeba przyznać że naprawdę jest piękna.



Wzruszyłeś mnie swoim szczerym zachwytem! Dam jeszcze jedną! A niech tam!

[Stolp]

etykiety Sternbrauerei Stolp

Cześć,
dzięki piwaria, że wrzuciłeś moje etykiety. Mógłbyś przy okazji o tym wspomnieć ;-)

[Stolp]

Jeszcze parę słów o Sternie

Uzupełnienie do informacji o "Sternbrauerei" - czyli czego w "Piwarii" nie było ;-)

W 1928 roku założono zakładowy klub sportowy, który potem połączono z klubami "Gryf" z Ryczewa i słupską "Fortuną". W 1936 roku nastąpiła ostatnia modernizacja zakładu oraz rozbudowa garaży i stajni. Ostatnim niemieckim dyrektorem browaru był Hans Stolpmann. Piwo było rozprowadzane po okolicznych miejscowościach poprzez sieć składów piwnych - w Sławnie, Ustce, Polanowie, Darłowie, Bytowie, Kołobrzegu, Koszalinie, Lęborku, Miastku, Główczycach, Dębnicy Kaszubskiej i Smołdzinie.
Znakiem firmowym była sześcioramienna gwiazda z inicjałami R.W.H. (galeria: browar Słupsk --> etykiety, porcelanki).
Poniżej lista znanych (na podstawie reklam i etykiet) gatunków piw produkowanych przez "Sternbrauerei":

Bockbier (medal na wystawie w Londynie) 1897
Dunkles Sternbräu (Exportbier) 1913
Helles Sternbräu (Tafelbier) 1913
Heydemanns Export-Malzbier (bezalk., paster.) 1913
Export-Malzbier (bezal., paster.) (?) 1929
Stern-Pilsener (Spezial-Tafelbier - '13) 1913-29
Pilsener 1930* (lata 30-te)
Balten-Bräu (Vollbier) 1920 (od XI.20)
Baltenbräu (dunkel) 1926
Balten-Bräu (dunkel ?) 1929
Stern-Caramelbier (bezalkoholowe) 1926-29
Stern-Caramel-Bier 1930*
Stern-Weißbier (bezalkoholowe) 1926
Stern-Weissbier (?) 1929
Stern-Weisse (bezalkoholowe) 1930*
Sternbräu-Lagerbier 1926
Stern-Bockbier 1929
Stolper Stern-Bock 1930*
Stern-Bräu 1929

Oprócz piwa browar produkował również wodę stołową "Sternsprudel" (czystą, cytrynową i malinową).
W załączeniu medal.