Browar Tenczynek

Collapse
X
 
  • Czas
  • Pokaż
Clear All
new posts
  • Pankracy
    Major Piwnych Rewolucji
    🥛🥛🥛🥛🥛
    • 2007.10
    • 2794

    Browar Tenczynek

    W Tenczynku, na dużej, kilkuhektarowej i ogrodzonej działce stoją w całkiem niezłym stanie zabudowania browaru z drugiej połowy XIX wieku. Niestety jak to zwykle z ciekawostkami historycznej architektury industrialnej bywa niedługo może go spotkać nieciekawy los. Od 2011 roku właściciel właściwie go porzucił, w pomieszczeniach produkcyjnych hula wiatr, plac zaczyna zarastać zielskiem. Pewnie niedługo zacznie się w tym miejscu szaber (albo już nieśmiało się zaczął) .

    Oto garść informacji o historii browaru, które udało mi się znaleźć i jako tako sklecić:


    Browar założył w 1857 roku hrabia Adam Potocki z Krzeszowic. Była to jedna z wielu inwestycji gospodarczych przeprowadzonych w owych czasie przez tego energicznego ziemianina na terenie Wielkiego Księstwa Krakowskiego. Zakład był samowystarczalny. Płody rolne dostarczano do niego z okolicznych gospodarstw rolnych i majątków ziemskich. Poza produkcją piwa zajmowano się w nim również gorzelnictwem.
    Po Potockich browar stał się własnością Leszka Prus Wiśniowskiego. W rękach założonej przez niego spółki był chyba do czasów I wojny światowej. Na przełomie XIX i XX wieku piwo tenczyńskie stało się popularne i cenione. Sprzedawano je w Koszycach, a nawet w Wiedniu i Budapeszcie. Zdobywało nagrody na konkursach piwowarskich w różnych zakątkach Austro-Węgier (m.in. w Pilznie w 1904 roku).
    W okresie międzywojennym browar należał do Polskiego Towarzystwa Handlowego. Do II wojny światowej pozostawał w dzierżawie.
    W 1945 roku wycofujące się wojska niemieckie zniszczyły zakład. Po II wojnie światowej został odbudowany. Nie wznowiono jednak produkcji piwa. Uruchomiono w nim przetwórnię owoców i warzyw, a także wytwórnię miodów pitnych i win owocowych. Stan taki trwał do końca PRL.
    W latach 90-tych XX wieku po prywatyzacji właścicielem browaru został przedsiębiorca Tomasz Ożóg. Początek XXI wieku był podobno bardzo dobry dla zakładu i marki Tenczynek. 70 % produkcji trafiało za granicę, firma zajmowała 13 miejsce w rankingu eksporterów żywności w Polsce. Niektórzy zarzucali jednak właścicielowi, że zaniedbywał ZPOW. W 2008 roku kolejnym właścicielem został Marek Jutkiewicz związany wcześniej z firmą Hoop. Kontrolowana przez niego spółka Gardenau przeprowadziła niezbędne modernizacje i remonty w zakładzie. Ruszyły działania marketingowe mające promować produkty z Tenczynka. Trafiły one do wielu sieci sklepów ogólnopolskich.
    Na przełomie 2010 i 2011 roku ZPOW w Tenczynku znalazł się w nowych rekach. Kupiła go firma Makarony Polskie. Jak się okazało nie była ona jednak zainteresowana produkcją, a jedynie marką. W 2011 roku wstrzymano w zakładzie produkcję, maszyny wywieziono.


    I teraz pytanko. Może ktoś wie na temat tego browaru coś więcej? Może mógłby historię uzupełnić?
  • pizmak666
    Major Piwnych Rewolucji
    🍼
    • 2006.12
    • 1898

    #2
    Pierwotnie zamieszczone przez Użytkownika Pankracy

    I teraz pytanko. Może ktoś wie na temat tego browaru coś więcej? Może mógłby historię uzupełnić?
    Ta osoba to Masumi.Czekamy na jego publikację o małopolskich browarach.
    „Wam kury szczać prowadzić, a nie politykę robić”

    "Pamiętaj, że piwo, które nawarzysz inni pić będą-nawarzone zatem winno być więcej niż dobre".

    Nie jestem certyfikowanym sędzią PSPD.

    Comment

    • slawekkazek
      Kapitan Lagerowej Marynarki
      🥛🥛🥛
      • 2003.01
      • 547

      #3
      Jedna poprawka. Rok 1857 to data modernizacji już istniejącego zakładu (browar otrzymał wówczas maszynę parową i nowoczesne - jak na ówczesne czasy - urządzenia). W okresie wcześniejszym był to klasyczny browar ziemiański, zaopatrujący około 100 karczm na terenie należącym do Potockich, jak i położonych w najbliższej okolicy (m.in. Rudno, Krzeszowice, Morawica, Nowa Góra, Brzoskwinia). W latach 40-tych XIX wieku około 5% produkcji sprzedawano też do Krakowa.

      Comment

      • Pankracy
        Major Piwnych Rewolucji
        🥛🥛🥛🥛🥛
        • 2007.10
        • 2794

        #4
        Pierwotnie zamieszczone przez Użytkownika slawekkazek
        Jedna poprawka. Rok 1857 to data modernizacji już istniejącego zakładu (browar otrzymał wówczas maszynę parową i nowoczesne - jak na ówczesne czasy - urządzenia). W okresie wcześniejszym był to klasyczny browar ziemiański, zaopatrujący około 100 karczm na terenie należącym do Potockich, jak i położonych w najbliższej okolicy (m.in. Rudno, Krzeszowice, Morawica, Nowa Góra, Brzoskwinia). W latach 40-tych XIX wieku około 5% produkcji sprzedawano też do Krakowa.
        Dzięki.
        Podejrzewałem, że ktoś wyskoczy tu z historią sprzed 1857 roku. Ja jednak gdzieś kiedyś wyczytałem, że był co prawda browar na terenie folwarku w Tenczynku założony około 1720 roku, ale pod koniec XVIII wieku podupadł w niemocy. W połowie XIX wieku był własciwie w ruinie ponieważ włascicielom dóbr bardziej opłacało się robić okowitę. Faktycznie więc obecnie zachowany browar został założony od podstaw przez Adama Potockiego.


        Nie wpomniałem o tym wcześniej, ale też doszukałem się, że w browarze tenczyńskim był ciekawy system pozyskiwania wody. Pochodzić ona miała z pobliskiego wzgórza Buczyna, w którym wydrążono w tym celu sztolnie. Korytarze te miały podwójną funkcję. Z jednej strony dostarczały do zakładu wodę (był system wodociągów łaczący górę z browarem), a z drugiej pełniły funkcje lodówki i leżakowni.
        Last edited by Pankracy; 2012-10-10, 11:47.

        Comment

        • Meles
          Szeregowy Piwny Łykacz
          • 2010.12
          • 12

          #5
          I połowa XIX w. polecam: K. Zamorski, Folwark i wieś. Gospodarka dworska i społeczność chłopska Tenczynka w latach 1705-1845, Wrocław 1987. Sporo ciekawych informacji o browarze rolniczym, organizacja, produkcja, surowce, propinacja itd.

          Comment

          • Pankracy
            Major Piwnych Rewolucji
            🥛🥛🥛🥛🥛
            • 2007.10
            • 2794

            #6
            Czytałem. Autor nie zapuszcza się jednak w drugą połowę XIX wieku, a więc praca nie porusza tematu zachowanego browaru z 1857 roku.

            Praca jednak ciekawa jeżeli kogoś interesuje historia wcześniejszego browarnictwa w Tenczynku. Można się z niej dużo dowiedzieć na przykład o tym czego i ile produkowano. Jest tam też wspomniane, że w XVII wieku istniał browar, który w czasie potopu zburzyli razem z folwarkiem Szwedzi. A kolejny zbudowany po tych wydarzeniach spłonął w 1720 roku.

            Comment

            • Eszogo1970
              Sierżant Pijalniowy Zaprawiacz
              • 2007.03
              • 136

              #7
              budynki

              Po wojnie w zabudowaniach browaru istniała wytwórnia win i dżemów o marce TENCZYNEK. Z tego co znalazłem na necie zakład przeniesiono do Stoczka Łukowskiego. http://www.tenczynek.com.pl/marka.html

              Comment

              • masumi
                D(r)u(c)h nieuchwytny
                • 2001.08
                • 289

                #8
                Dzieje browaru lub browarów w Tenczynku należy podzielić na dwa etapy. Granicą niech będzie data 1857 rok. Do tego czasu działał w Tenczynku browar Juliana Pagaczewskiego, powstały przed 1850 rokiem. Nieznana jest mi lokalizacja browaru. Wiadomo jedynie, że warzono w nim piwo angielskie, porter, marcowe czarne, marcowe białe, bawarskie i zwyczajne. Sprzedawane były w piwiarni, (czyli w punkcie sprzedaży piwa, a nie jak obecnie, w punkcie wyszynku) w Sukiennicach w cenie: porter 1 złp. za butelkę i 15 gr. za pół butelki; porter 21 gr. za butelkę, marcowe czarne 10 gr., marcowe białe 5 gr., bawarskie 8 gr. i zwyczajne beczkowe po 4 gr. za kwartę. Browar w Tenczynku był do wydzierżawienia od 1 lipca 1852 roku. Tak właściwie nie ma pewnych danych, co do tego, że Pagaczewski był dzierżawcą / właścicielem browaru w T. w latach 1850 – 52. Na fakt ten wskazuje sprzedaż portera i innych piw w piwiarni w Sukiennicach. Nie ma pewności, że porter warzono w Tenczynku. Tylko gdzie...? W 1853 roku mamy tę pewność – w listopadzie 1853 roku ukazał sie inserat informujący o sprzedaży portera z browaru J. Pagaczewskiego w Tenczynku. Jak sam pisał – był to pierwszy zakład w Galicji produkujący portera. Zamówienia składać można było w browarze lub w handlu Jana Korneckiego, w Sukiennicach, pod nr 21 i 22. Za okseft zapłacić trzeba było 65 złr. M. k. ; pół oseft 33 złr. M. k.; garniec bez baryłki 1 złr, 5 kr.; butelka 13 kr . (Okseft - dawna miara objętości cieczy, często stosowana w winiarstwie i piwowarstwie; inaczej "wielka beczka". Okseft pruski równy był 206 litrom, miara ta w innych krajach, zależnie od czasu równa bywała od około 200 do ponad 400 litrów)
                c.d.n.

                Comment

                • masumi
                  D(r)u(c)h nieuchwytny
                  • 2001.08
                  • 289

                  #9
                  I jak widać Julian Pagaczewski wydzierżawił ten browar i rozpoczął warzenie porteru. W 1854 roku pisał: Powróciwszy z Anglii miałem honor w roku zeszłym polecić się (…) z moją fabryką porteru angielskiego (…) i jakto znawcy ocenili, porter mej fabryki odpowiedział oczekiwaniom i zniweczył dotychczasowy przesąd śmieszny i zgubny, jakoby tylko w Anglii porter mógł być wyrabianym, teraz mam honor polecić się z wyrobem porteru angielskiego koszowego wybornego, w niczem w Anglii wyrabianemu równie nie ustępującemu (…).
                  W 1855 roku w Krakowie rywalizowały z piwem tenczyńskim piwa regensburgskie, monachijskie, czeskie, wiedeńskie i jenneńskie. Pagaczewski wprowadził dwuletniego [sic!] portera do sprzedaży - Extra Double Brown Stout sprzedawany był w Sukiennicach i na Piasku.
                  W 1856 roku browar tenczyński był ponownie wystawiony do dzierżawy. Dalsze losy pierwszego w Galicji browaru, w którym warzono porter nie są znane. Należy przypuszczać, że został rozebrany po 1857 roku, a Pagaczewski przeniósł produkcję piwa do Krakowa, do domu zwanego później "pod Maszyną", ale to inna historia...
                  c.d.n

                  Comment

                  • Pankracy
                    Major Piwnych Rewolucji
                    🥛🥛🥛🥛🥛
                    • 2007.10
                    • 2794

                    #10
                    Wiesz może kiedy dokładnie browar przejęła spółka Leszka Prus Wiśniowskiego?
                    A także kto był dzierżawcą browaru w okresie międzywojennym (spotkałem się z nazwiskiem Grabowski)?

                    Comment

                    • masumi
                      D(r)u(c)h nieuchwytny
                      • 2001.08
                      • 289

                      #11
                      Z tego co mi wiadomo, to Leszek Prus Wiśniowski odkupił zakłady od Radziszewskiego i spółki w 1896 roku, ale przerejestrował w 1897 roku.
                      W 1934 roku, lokalny przedsiębiorca, Feliks Grabowski, złożył ofertę na dzierżawę browaru i w wyniku tego część majątku wydzierżawiono a część odsprzedano Grabowskiemu. W 1939 roku zakończyła się dzierżawa F. Grabowskiego.

                      Comment

                      • zeko
                        D(r)u(c)h nieuchwytny
                        • 2004.07
                        • 708

                        #12
                        Przesyłam skan reklamy prasowej [Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1901, ]
                        Attached Files

                        Comment

                        • pizmak666
                          Major Piwnych Rewolucji
                          🍼
                          • 2006.12
                          • 1898

                          #13
                          Reklama:
                          Attached Files
                          „Wam kury szczać prowadzić, a nie politykę robić”

                          "Pamiętaj, że piwo, które nawarzysz inni pić będą-nawarzone zatem winno być więcej niż dobre".

                          Nie jestem certyfikowanym sędzią PSPD.

                          Comment

                          • pizmak666
                            Major Piwnych Rewolucji
                            🍼
                            • 2006.12
                            • 1898

                            #14
                            1906 r.
                            Attached Files
                            „Wam kury szczać prowadzić, a nie politykę robić”

                            "Pamiętaj, że piwo, które nawarzysz inni pić będą-nawarzone zatem winno być więcej niż dobre".

                            Nie jestem certyfikowanym sędzią PSPD.

                            Comment

                            • Onland
                              Szeregowy Piwny Łykacz
                              • 2014.01
                              • 25

                              #15
                              Browar Tenczynek

                              Witam, jestem tutaj nowym członkiem. Wiele "rzeczy" przytaczane tutaj jest prawdą historyczną.Dodam tylko,że w browarze, był bardzo ciekawy system pozyskiwania wód zródlanych na przysłowiową "pianę". W lasach, były budowane sztolnie,studnie,studzienki gdzie zbierano wodę i która, też była połączona jakimś systemem rur do browaru.I nie mam na myśli BUCZYNY,tylko tereny lasu wokół zamku Tenczyn.Jutro postaram się wrzucić kilka zdjęć z tych miejsc.Pozdrwaiam
                              www.facebook.com/StaryBrowarTenczynek

                              historia starego browaru w Tenczynku

                              Comment

                              Przetwarzanie...