huty szkła

[Krzysiu]

Sprostowanie: w części drugiej, w akapicie drugim znajduje się błędna informacja o królu pruskim Fryderyku Auguście II. Chodzi oczywiście o Fryderyka II, zwanego Wielkim. Motyw, zwany reksyną wcale nie był popularny, bo sygnowano nim WYŁĄCZNIE przedmioty, będące własnością króla (np. broń, będącą w posiadaniu armii) lub wyroby manufaktur królewskich (np. porcelanę z fabryki w Berlinie). Nie potrafię wytłumaczyć obecności tej reksyny na flaszce, ponieważ król nie posiadał ani browaru, ani wytwórni wódek.

W podlinkowanym na dole artykule o elbląskim znaleziskach barokowego http://staremiastoelblag-mah.blogspo...-naczynia.html
znajduje się błędnie zinterpretowana szklanka (zdjęcia 2 i 4) - to również jest reksyna FR, nie FAR, jak twierdzi autor. Jak łatwo zauważyć, litery A w tym zestawie nie ma.

Powstaje pytanie, czy rzeczywiście przedmioty owe mają związek z Fryderykiem II. Moim zdaniem nie. Otóż reksyny FR (także samo F) używał krótko elektor brandeburski Fryderyk Wilhelm III, który w styczniu 1711 koronował się na króla "w Prusiech" (ponieważ nie miał zgody cesarza na koronację w Brandenburgii, dokonał tego w Prusach Wschodnich, które nie wchodziły w skład cesarstwa). Datowało by to te przedmioty bardzo wąsko, na lata 1711 - 1713; związane sa prawdopodobnie z koronacją i późniejszą "reklamą" tytułu królewskiego. Ich powiązanie z Fryderykim II jest tym słabsze, że władca ten Prus Wschodnich nie cierpiał i bywał tam bardzo rzadko. Nie znam szczerze mówiąc żadnych wyrobów szklanych, oznaczonych potwierdzoną reksyną Fryderyka Wielkiego.

[dekant1200]

sygnaturka BAPCTE. ЗAB. KAШ. Н Кo

Jak tak dobrze przyjrzeć się tej sygnaturce "BAPCTE. ЗAB." i "KAШ. Н Кo"to dostrzeżemy ,że po BAP jest kropka(#111)
I wówczas moim zdaniem wychodzi, że jest tu użyty skrót nazwy firmy, co prawda nie użyty w rejestracji huty szkła, ale który dokładnie określa nazwę Warszawska Fabryka Szkła, co po rosyjsku Варшавско(и)й Cтекольный Завод czyli ten element wyjaśniony. Nie bardzo jest znana ówcześnie firma Kijewski i Scholtze, dla np. Rosjan poza tzw. Królestwem Polskim, a Targówek to miejscowość niewiele mówiąca o lokalizacji huty szkła, więc właściciele dobrali sobie nazwę bardziej ładnie brzmiącą i w znanym mieście - Warszawska Fabryka Szkła dokładnie określa miejsce wytwarzania butelek.

Drugi element to KAШ. Н Кo. Moim zdaniem z pewnością Kijewski i Scholtze. /polska wymowa Szolce, to samo po rosyjsku, a nasza głoska sz to właśnie rosyjskie Ш/ Ale żeby brzmiało to z angielska owo i zastąpiono jakby z j. angielskiego słowem and, a jego skrót to A. Tak więc KAШ. – wyjaśnione. Pozostał element ostatni H. Кo. Wydawałoby się, że to proste, bo spółka to w j. rosyjskim компания (kompanija), ale litera H czyli nasze N, nic tu nie wnosi, chyba ,że grawer trochę zniekształcił tą literę, bo miało być rosyjskie I czyli И (ИЛИ – oraz) co sugerowałoby Kijowski and Scholtze & Company albo КИЙОВСКИ АНД ШОЛЦЭ ИЛИ компания. Jeszcze jedno wyjaśnienie przydatne również dla Browarów Mazowsza.

[dekant1200]

Jak w j. polskim brzmią te nazwy?

Po przejrzeniu tematu „Identyfikacja”, zwróciłem uwagę na zainteresowanie kolekcjonerów, czy po prostu amatorów wyrobami z bardziej zachodnich terenów /Niemcy/, producentów butelek do piwa i szerokiej gamy szkła gospodarczego do piwa, ujawnionym przy prośbach o identyfikację.
Zatem postanowiłem, jeszcze do mapy dodać kilkadziesiąt hut szkła po niemieckiej stronie /czasem już nieistniejących/ czyli ich ówczesne Pomorze, Śląsk, Brandenburgię, Saksonię, i Turyngię , przekraczając w niektórych miejscach Łabę. Lokalizacja wg źródeł z 1926 r.
Niestety moja znajomość niemieckiego jest w oparciu o słownik i nie ma czasem stricte odpowiednika w języku polskim. Więc prośba do znawców nazewnictwa szklanych wyrobów o pomoc w odpowiedniki w języku polskim. Biergläser – (wyroby szklane do piwa?), Bierbacher – (szklanice do piwa?), Bierseidel – (zestawy, komplety do piwa?) , Biertulpen – (wysokie dzbanki do piwa na kilka porcji?), Biersätze – (zestawy do piwa?), Bierpokale – pokale do piwa, Bierkrüge – (dzbanki, kufle do piwa?), Syphons für Bier – (syfony do piwa?), Bierservice – (wszystko ze szkła do piwa?), gepreßte Bierseidel – (szkło prasowane do piwa?), Hankelbecher – (szklane kubki?) oraz Bierflaschen – butelki do piwa, Flaschen aller Art – butelki wszystkich typów, Alle sorten Flaschen für Bier – wszystkie rodzaje butelek do piwa, Flaschen für Bier – butelki tylko do piwa, pasteurisierbare Bierflaschen – (butelki do piwa pasteryzowanego?), a także Bierbeschaugläser - ?, Biernen - ?, Biernel - ? Bierkrüge und -Kannen - ?(puszki ?czy kanki /dzbanka/ rodzaj wyrobu szklanego w kształcie ściętego pod kątem stożka? ). Po uzupełnieniu wpiszę właściwe nazwy wyrobów w miejsca hut szkła gospodarczego czy innych.

[dekant1200]

HS Dąbrowa - Krzywda pow Łukowski

Powstanie HS „Dąbrowa” to 1824r. Początek XX wieku to znaczna rozbudowa huty. Okres międzywojenny to największy jej rozwój, zwłaszcza 1932 r. Dwie hale produkcyjne w nich piece donicowe, piece „wanny zmianowe”, oddziały pomocnicze, własny tartak, cegielnia, sklep spożywczy, rzeźnia, masarnia, hutnicy mieszkali w mieszkaniach wielorodzinnych z ogródkami, z
czasem przekształconymi w osiedle. Załoga liczyła okresami ponad 1000 pracowników.
Produkowano szkło kryształowe i gospodarcze o tysiącu wzorach i fasonach. W 1938r HS upadła skutkiem złego zarządzania. Uruchomiona ponownie dopiero w 1955r.
Zachował się u znajomych „Katalog wyrobów HS „Dąbrowa” S.A.” sprzed 80 laty, a w nim między in. znane szkło gospodarcze używane do piwa.

[dekant1200]

Katalog HS Dąbrowa

Szklanice i pokale

[dekant1200]

Katalog jw

Pokale i dzbanki do piwa

[dekant1200]

Katalog jw

Pokale i kufle prasowane

[mimons]

...Zatem postanowiłem, jeszcze do mapy dodać kilkadziesiąt hut szkła po niemieckiej stronie /czasem już nieistniejących/ czyli ich ówczesne Pomorze, Śląsk, Brandenburgię, Saksonię, i Turyngię , przekraczając w niektórych miejscach Łabę....

A może jeszcze dodałbyś Prusy Wschodnie. O ile były tam huty produkujące butelki. Na pewno byli producenci porcelanek. Na zdjęciu stopki Maerza oraz Roy&Fast z Królewca i Bartensteiner z Tylży.

[Piwowar]

Temat nazewnictwa niemieckojęzycznego jest dosyć skomplikowany z powodu różnic regionalnych. Zdarza się na przykład, że można do jednego naczynia użyć kilku określeń. Według mnie: Bierbecher to kubek do piwa, Biergläser - szklanki do piwa, chociaż wyroby szklane też pasuje. Bierseidel to według mnie kufel z uchwytem, czyli to samo co Henkelkrug, Henkelbecher i Bierkrug. Biertulpe i Bierpokal to też to samo. Gepresste Bierseidel to kufle ze szkła prasowanego z uchwytem. Poniżej kila przykładów z 1890 roku, na pochątek Bierbecher.

[Piwowar]

Przepraszam za błędy, ale zawsze tak jest, jak człowiek się spieszy. Poniżej różne formy Bierseidel.

[Piwowar]

Pokale i tulipany.

[Piwowar]

Tulipan czeski, Stanga z Poczdamu i szklanica do Berliner Weisse.

[dekant1200]

Bardzo dziękuję Piwowarowi za pomoc w tłumaczeniu.
Odnośnie postu mimonsa wydaje się, że nieuważnie czytasz forum. Sprawę napisów na porcelankach wyjaśniano wielokrotnie. Autorom wyjaśnień na ten temat zapewne opadają ręce, że znowu znalazł się następny. Niestety nie ma hut szkła na tamtych ziemiach wg moich źródeł z 1926r., nie ma tam również producentów porcelanek. Są natomiast w Królewcu i okolicach przetwórnie szkła typu szlifiernie czy kuglernie (zdobienie szkła), skalowanie naczyń, termometrów i in. Napisy na porcelankach, które zaprezentowałeś, niekoniecznie świadczą o hucie szkła, a jeżeli to bardzo rzadko. Bo może to być browar, wytwórnia lemoniady czy wody sodowej i in. Ze swoim problemem porcelanek powinieneś umieścić ten post w temacie „Identyfikacja”, a ten post zlikwidować lub prosić Admina o jego przeniesienie, jeśli go przedtem nie skasuje.

[mimons]

Huty szkła jednak były np. Jełguń (niem. Gelguhnen) Trochę wcześniej niż w 1926, ale była.
Co do sugestii że napisy na stopkach były z jakiejś wytwórni lemoniady czy browaru też nie są trafione, bo po pierwsze na porcelankach tych były znaki nakładców typu browar lub rozlewnia wody, a po drugie, choć to nie do końca dowód, nikt ze znanych mi kolekcjonerów pruskowschodnich o takich wytwórniach wód czy lemoniady nie słyszał. Nie ma ich też w dostępnych księgach adresowych Królewca (w księgach Tylży nie szukałem).

[dekant1200]

Zaczynasz się licytować. Jak masz jakieś informacje o tej hucie szkła, a która produkowała butelki czy wyroby gospodarcze do piwa to napisz, bo tylko takimi zajmujemy się. Hut szkła na terenie Prus Wschodnich było z pewnością wiele. W wiekach XVI, XVII, XVIII i XIX powstawały jak grzyby po deszczu, nawet w niespodziewanych miejscach, ale przeważnie gdzie były w pobliżu zasoby leśne np. w Ukcie, okolicach Spychowa, Olsztynka, Bęsi, koło Suwałk, Gołdapi Wigwaldzie, Solnikach itd. i raczej za długo nie istniały z różnych powodów. Co z tego, ze będziemy szukać ich historycznych śladów, jak zajmujemy się w zasadzie hutami szkła istniejącymi na przełomie XIX i XX wieku, produkującymi butelki do piwa, szkłem gospodarczym do piwa, a zwłaszcza sygnaturkami czy pieczęciami na tych wyrobach, producentach porcelanek, jeśli są nimi huty szkła. Zazwyczaj właściciele hut szkła zlecały innym zakładom ich wykonanie. Dziwnym trafem dwie, co najmniej fotki Twoich porcelanek są identyczne jak na allegro.