Browar Będzin

[Leonpraga]

Miejscowości o nazwie Sielec i Sielce, jest aż nadto w Polsce, bez dodawania tego nad Oką.

[Leonpraga]

Mam pytanie do miejscowych znawców, mam takie zapisy w swoim katalogu browarów czy w Łagiszy był browar czy skład. Druga miejscowość to Ujejsce.

ŁAGISZA, Będzin, woj. Śląskie
* Browar – wł. Norchman -1922/3/4/6
* Browar – wł. B. Błoch chyba Piwairnia -1928


UJEJSCE, Będzin, woj. Śląskie (Ujejce)
* Browar – wł. Izrael Sercarz -1899

* Browar – wł. Antoni Stanek 1896-1899/02

[witold71]

Witam
W Łagiszy nigdy nie było browaru, a przynajmniej ja o tym nic nie wiem (oczywiście chodzi o czasy powiedzmy tzw. browarnictwa przemysłowego tzn. od ostatniej ćwierci XIX wieku). nazwa Łagiszy pojawia się zapewne w związku z właścicielem browaru w Sulikowie (oddalonego od Łagiszy o ok. 10 km)którym przez pewien czas był Gustav Nordman zarządzający kopalniami w Łagiszy i prawdopodobnie tamże zamieszkujący. Od jego nazwiska nazwana była kopalnia Nordman.
Co do Ujejsca to mam te same dane co Ty + info o produkcji rocznej w przypadku p. stanek 300 wiader co daje ok. 3900 litrów dzieląc to przez liczbe dni w roku daje nieco ponad 10,5 litra dziennej produkcji więc mam wątpliwości co do przemysłowego charakteru zakładu. Z uzyskanych informacjiwiem żę w folwarku Ujejskim działała gorzelnia o browarze nie było żadnej wzmianki.
Co do wody w browarach będzińskich i Sosnowieckim.Ten ostatni do co najmniej lat 50-tych korzystał z wody doprowadzanej z szybu kopalni Sosnowiec. O tym że jest to niezła woda świadczy fakt że obecnie jeden z szybów kopalni Czeladz służy do zaopatrywania części ludności Czeladzi w wodę pitna i jest o niebo leopsza niż z wodociągów.
Co do Będzinów to info dotyczy jedynie lat 60. kiedy to dokonano odwiertów i pozyskiwano do produkcji wode głebinową (ok. 1965 r. ) wczesniej używali uzdatnianej z wodociągów. od kiefdy nie wiem ale tuż po wojnie w obu browarach istniały ujęcia głębinowej tak więć ta z wodociągów raczyli piwoszów przez niecałych 20 lat...

[Eszogo1970]

Witek! Co z twoją książką o browarach zagłbiowskich? Mariusz z Zagorza i sercem z Gołonoga.

[witold71]

Cały czas nad nia pracuję. Chroniczny brak czasu nie pozwala na mocniejsze zaangażowanie. Ale nadchodzą wakacje i może uda sie nieco energiczniej przystąpic do pracy.

[gulik]

Według fabrycznej książki rosyjskiej za 1909 rok w Będzinie pracowało trzy zakłady:
1. Numer 21 David Sercarz, od 1874 roku. Piwa warzono na 160.000 rubli
2. Numer 22 bracia B. i W. Gerziger, z 1889 roku. Piwa warzono na 173819 rubli
3. Numer 23 I. Sercarz, z 1880 roku. Piwa warzono na 54.151 rubli

[gulik]

Druga miejscowość to Ujejsce.

Teraz rozumiem, co to za browar #23. Tylko rok zal. jest 1880.

[witold71]

Witam
Łączenie browaru Izraela Sercarza z Ujejscem to błąd. Wystarczy przyjrzeć się przyporządkowaniu nazwiska wł. browaru z miejscowością w Encyklopedii Rolniczej 1899.
Błąd zaczyna się od poz.31.
Izrael Sercarz miał rzeczywiście browar w Będzinie (był to 3 w kolejności powstania) następnie wykazywany jako browar w Dabrowie Górniczej

[Leonpraga]

Umnie w spisie Dąbrowa Górnicza wygląda następująco.

DĄBROWA GÓRNICZA woj. Śląskie
* Browar piwny -1877
* Browar i Słodownia – wł. L. Z. Sercarz (1880) -1902/3/4/5/6
* Browar – Lazar Sercarz -1910


* Skład Piwa – wł. Jan Biskupek tel. 6-80-83 ul. Kościuszki 19 a -1939

[Krzysiu]

Ja mam jedną zagwozdkę, związaną z nawiskami. Otóż Sercarz i Herziger to to samo (Herz - serce po niemiecku). Herziger to prawdopodobnie wersja jidysz Sercarza, ale to tylko domniemanie.

Skutek jest taki, że z browarami jest zamieszanie, ponieważ podejrzewam, że jeden z nich występuje po prostu w dwóch wersjach nazwiska.

[gulik]

Skutek jest taki, że z browarami jest zamieszanie

Jest możliwe, że Herziger i Sercarz są przedstawicielami tej samej rodziny. Ale browary dokładnie różne, co potwierdza książky adresowy roznych lat. Rosyjska książka fabryczna za 1909 rok podaje w Będzinie 3 browary.
1. Browar Izraela Sercarza, rok zasn. 1880 - pracowników 8, piwa warzono na 54151 rubli.
2. Browar Dawida Sercarza, rok zasn. 1874 - pracowników 18, piwa warzono na 160000 rubli. Izydor i Maurycy Sercarz odpowiada za technicznu i handlowu część.
3. Browar Braci Herziger, rok zasn. 1889 - pracowników 20, piwa warzono na 173819 rubli.

[Leonpraga]

Na pewno były to dwa oddzielne nazwiska ponieważ jak wcześniej jest wspomniane występują w wielu spisach jako oddzielni właściciele browarów. Co do Izraela Sercarza, to chyba on występuje, tylko w tym Ruskim spisie fabryk, ale mało prawdopodobne jest żeby on miał browar w Będzinie, nie ma na to żadnych potwierdzonych danych, oprócz tego ruskiego spisu w którym jest mnóstwo poprzekręcanych nazw miejscowości, Izydor Sercarz występuje w miejscowości Ujejsce 1899, to jest ten spis z Encyklopedii Rolniczej. Więc nic nie pozostało jak szukać dalej.

Izydor Serkarz występuje jeszcze w 1930 roku w browarze Gambrinus jako członek zarządu.

[witold71]

Kilka lat temu tez się zastanawiałem czy Herziger i Sercarz to ta sama rodzina bo browary były na pewno różne. Teraz wiem że prawie na pewno nie (nie pisze 100% bo sam się przekonałem że nie należy tak pisać;-)
Podsumowując w Będzinie w latach ok. 1905-8 bo dane na pewno nie są z 1909 funkcjonowały 3 browary o których pisze gulik.
Funkcjonowanie browaru Izraela Sercarza a póżniej po 1900 Łazarza Sercarza jest potwierdzone wielokrotnie (materiały AP) a także w tej Encyklopedii Rolniczej - Miejscowości od poz. 31 w gubernii Piotrkowskiej powinny byc przesunięte o 1 w dół ( Sulikowo/Sulików to Milutin (Swasius) i powiat Będziński). Choć działał krótko - kilkanaście lat.
Izydor i Maurycy Sercarze pojawiają się w mych danych ok. 1910 i związani są z browarem Dawida Sercarza (kierownicy handlowy i techniczny).
Skąd dane o browarze piwnym w D.G w 1877?

[gulik]

potwierdzonych danych, oprócz tego ruskiego spisu w którym jest mnóstwo poprzekręcanych nazw miejscowości

To nie jest prawda. Mówię o "mnóstwo poprzekręcanych nazw miejscowości".

[Leonpraga]

Gulik, o co ci właściwie chodzi jeżeli, coś napisałem to to chyba mam świadomość tego.co napisałem, jeżeli napisałem że są błędy to są i ty tego nie zmienisz.