Browar Mikulińce (Mykulyntsi)

[alstro]

Chciałbym zwrócić uwagę wszytkich miłośników płynnego chleba na browar w Mikulińcach na Podolu (obecnie Ukraina).

Coś na jego temat można już znaleźć tu:

http://www.browar.biz/galeria.php?id=9223
http://www.browar.biz/galeria.php?id=10861

http://www.browar.biz/forum/showthread.php?p=827516#post827516

[alstro]

Wkrótce napiszę coś więcej na temat jego dziejów, ale na początek frapująca sprawa związana z datą założenie pierwszego browaru w tym mieście.

Od niedawna na całej zachodniej Ukrainie można kupić piwo z etykietką opatrzona cyfrą "900". Dotyczy ona jubileuszu Mikuliniec. Na tej samej etykiecie wypatrzymy jednak i inna datę - "1457" !? Natomiast jeszcze do niedawna wszytkie inne etykiety piw wypuszczanych przez ten, skąd inąd całkiem niezły browar były ozdabiane datą "1698".

Jaka jest więc prawda? Pod jakim rokiem nalezy szukać pierwszej wzmianki o warzeniu piwa w Mikulińcach?
Koniec XVII w. ponoć potwierdzają, jakieś dokumenty austriackie. Są jednak tacy, którzy twierdzą, iż piwo warzone było w Mikulińcach w czasie przemarszu przez te tereny wojsk Jana Olbrachta w pamiętnym 1497 r. (wyprawa bukowińska).

Co z "1457" ?

Póki co nie wiem.

[Cooper]

Co widzisz w tym takiego ciekawego czy po prostu oryginalnego ? Obecne polskie browary też lubią częstować nas różnymi dziwnymi historycznymi datami sugerującymi założenie browaru lub początki tradycji piwowarskich w danej miejscowości - przewaznie z tendencją do postarzania tzn kazda kolejna data jest coraz starsza. Jako kolekcjonerzy czesto wiemy iż daty mają się nijak do faktycznych dat założenia browaru. Przykłady sam pewnie znasz - Lwówek Sląski 1209 czy Warka 1475. Wiele browarów w ciagu kilku lat przypisywało sobie różne daty historyczne np Namysłów lub Białystok. Chodzi mi o to że takie daty czesto mozna traktować z przymrużeniem oka i szkoda nawet czasu na ich weryfikację.
Pewnie tak samo jest z Mikulińcami i innymi browarami spoza obecnych granic Polski. Jesli zapoczątkowałeś nowy temat tyczący tego browaru w dziale Historia to było by fajne gdybyś podał przynajmniej na poczatek jakieś dane historyczne OD SIEBIE ewent wrzucił swoje fotki browaru bo te podlinkowane to już znamy i wstawiły je inne osoby. Wtedy z czasem temat pewnie sie sam rozkręci. Myślę że wtedy kolega Kałusz też dorzucił by jakieś swoje wiadomości bo to jego ulubione rejony.

[Kałusz]

Browar Mikulińce (Mykulyntsi)

Wiadomości o tym browarze nie mam dużo, ale chętnie się nimi podzielę.

Mikulińce to miejscowość leżąca 17 km na połunie od Tarnopola. Od początku XIX wieku znajdowała się w rękach rodziny Konopka. W 1867 roku majątek przeszedł na Reyów.

Browar został uruchomiony w 1840 roku. Jest wymieniony w "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego.." w tomie wydanym w roku 1880. Czytamy w nim, że w Mikulińcach jest " browar w dzierżawie". Browar ten jest również wymieniony w "Wykazie przedsiębiorstw fabrycznych i rękodzielniczych w całym kraju, powiatami według stanu z dnia 1 stycznia 1884".

Browar był własnością Mieczysława hr Reya ( Reja) i Józefy Rey z domu Konopka. W 1896 roku browar był dzierżawiony przez M.L.Krinma i S.Weinstocka. Funkcję mistrza piwowarskiego sprawował wtedy Józef Sebastyan. Pod koniec XIX wieku w browarze był napęd ręczny.

Na początku XX w produkcja piwa wynosiła ok 12 tys hl rocznie. Browar w Mikulińcach był więc średniej wielkości, w porównaniu do innych zakładów galicyjskich. Zatrudniał 25 pracowników i produkował kilka gatunków piwa: lagrowe, marcowe i bawarskie. Józefa Rey była też właścicelką gorzelni w Mikulińcach.

W 1912 roku produkcja piwa skoczyła do prawie 14 tys hl rocznie, ale w kolejnych latach, poprzedzających I Wojnę, oscylowała wokół 11-12 tys hl.

Browar wznowił działalność na początku lat 20 XX w, po zakończeniu walk o wschodnią granicę II RP. księgi adresowa podają, że w tym czasie ( ok 1920-22 r) w browarze pracowało 19 robotników i była w nim zainstalowana maszyna parowa o mocy 8 KM. Pod koniec lat 20 - ok. 1927-29 - browar w Mikulińcach był dzierżawiony przez Michała Cisowskiego ( niektóre źródła podają nazwisko Lisowki)

W latach 30 XX w. browar produkował ok 5 tys hl piwa rocznie, należał więc raczej do grupy małych zakładów. działa jeszcze w czasie II wojny - jest wymieniany w niemieckich spisach adresowych z lat 1940-1942.

Nie zachowały się prawie żadne pamiątki po browarze. Etykieta, której skan zamieściłąem w Galerii browar.biz , jest w moim zbiorze. To chyba jedyny egzemplarz w Polsce. Butelek nigdy nie widziałem. W "Skorowidzu Przemysłowym Królestwa Galycyi" z roku 1912 jest całostronicowe ogłoszenie browaru. I to tyle.

Niedawno udało mi się nawiązać kontakt z potomkiem he Reya, ale nie ma on żadnych informacji o browarze.

[Kałusz]

Browar Mikulińce (Mykulyntsi)

Zapomniałem dodać, że na etykiecie z browaru Mikulińce są dwa herby właścicieli - Oksza hr Reya ( herb z toporem) i Nowina hr Konopki.

Mieczysław hr Rey był posłem na Sejm Krajowy Galicji w latach 1874-1899 i jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Był również pierwszym prezesem tej organizacji. Zmarł w roku 1918. Po jego śmierci właścicielką browaru była żona Józefa, która zmarała w roku 1938.

To tyle - nic więcej o tym browarze nie wiem Może ktoś dorzuci jakieś informacje?

[Kałusz]

Browar Mikulińce (Mykulyntsi)

I jeszcze jedna informacja - piwo z Mikulińców zostało odznaczone w 1900 roku na Wystawie Rolniczej w Paryżu. Mam nadzieję, że rzeczywiście było smaczne

[alstro]

Co widzisz w tym takiego ciekawego czy po prostu oryginalnego ? Obecne polskie browary też lubią częstować nas różnymi dziwnymi historycznymi datami sugerującymi założenie browaru lub początki tradycji piwowarskich w danej miejscowości - przewaznie z tendencją do postarzania tzn kazda kolejna data jest coraz starsza. Jako kolekcjonerzy czesto wiemy iż daty mają się nijak do faktycznych dat założenia browaru. Przykłady sam pewnie znasz - Lwówek Sląski 1209 czy Warka 1475. Wiele browarów w ciagu kilku lat przypisywało sobie różne daty historyczne np Namysłów lub Białystok. Chodzi mi o to że takie daty czesto mozna traktować z przymrużeniem oka i szkoda nawet czasu na ich weryfikację.
Pewnie tak samo jest z Mikulińcami i innymi browarami spoza obecnych granic Polski. Jesli zapoczątkowałeś nowy temat tyczący tego browaru w dziale Historia to było by fajne gdybyś podał przynajmniej na poczatek jakieś dane historyczne OD SIEBIE ewent wrzucił swoje fotki browaru bo te podlinkowane to już znamy i wstawiły je inne osoby. Wtedy z czasem temat pewnie sie sam rozkręci. Myślę że wtedy kolega Kałusz też dorzucił by jakieś swoje wiadomości bo to jego ulubione rejony.

Kolego Cooper,
każdego ciekawi co innego, i nie ma co zabierać głosu po próżnicy. Daty wykorzystywne przez marketing na etykietach są nawiązaniem do historii, rzadko kiedy brane są z kosmosu. A dla mnie, jako historyka, ciekawe jest właśnie ustalenie czego dokładnie dotyczą, tzn. jakiego browaru. Dlatego nie szkoda mi czasu na wspomnianą weryfikacje. Szkoda mi go natomiast na odpowiadanie na dziwne pouczenia. Dlatego proszę Ciebie i wszytkich innych, o zabieranie głosu w tej dyskusji na temat = HISTORII browaru w Mikulińcach. Wzorem jest kolega Kałusz. Mam trochę materiałów ukraińskojęzycznych i na ich podstawie chciałbym coś napisać, o czym pisałem w pierwszym poście.

[alstro]

Browar w Mikulińcach uchodzi za najstarszy na Ukrainie. Znamy już trzy daty używane przez marketing obecnego przedsiębiorstwa WAT „Browar”, który z sukcesem sprzedaje piwo na rynku lokalnym po dziś dzień. Są to 1698, 1497 i 1457. Żadna z nich nie jest w rzeczywistości datą założenia, a jedynie wzmianką o warzeniu wówczas w miasteczku złocistego trunku. Data z końca XVII w. pochodzi zapewne, nie jak piszą Ukraińcy w Internecie, z archiwaliów austriackich, tylko z jakiejś lustracji, która dokonana w tym roku stwierdzała obecność browaru. Daty 1497 i 1457 należy łączyć. Prawdopodobniej jest to błąd (to także teza ukraińskich miłośników piwa – „5” zastąpiła „9” ?!). Jak pisałem wyżej podczas wyprawy Jana Olbrachta przeciwko hospodarowi mołdawskiemu Stefanowi (tej od przysłowia „Za króla Olbrachta wyginęła szlachta”) pewien niemiecki sojusznik Polaków – niejaki Tieran miał się podczas marszu zatrzymać w Mikulińcach i posmakować tutejszego piwa. Tak mu ono podpasowało, iż zaraz wysłał beczkę rezydującemu na pobliskim zamku trembowelskim. Wydarzenia te mogły mieć miejsce jedynie w 1497 r. Owym Niemcem mógł być sam wielki mistrz krzyżacki Jan von Tieffen lub któryś z jego rycerzy spieszących z pomocą polskiemu królowi. Sprawa wymaga dalszych wyjaśnień.
Nie ulega natomiast wątpliwości, że historia dzisiejszego browaru zaczyna się w XIX w. za czasów gospodarowania w Mikulińcach Konopków i Reyów.

[alstro]

Ród Konopków od wieków osiadły w Małopolsce należał do zamożniejszych polskich rodzin ziemiańskich. W swych porozrzucanych licznych dobrach posiadali także browary – jeden, który kojarzę w tej chwili to zakład w Modlnicy pod Krakowem. Wielu z przedstawicieli tego rodu było znakomitymi gospodarzami. Jan Konopka (1778-1843), jak tylko w 1801 r. otrzymał od ojca Mikulińce, rozwinął w tej okolicy świetną działalność ekonomiczną. To od jego nazwiska przedmieścia miasteczka nazwano Konopkówką.
Jan postawił na „turystykę ozdrowieńczą” – korzystając z odkrycia w Mikulińcach źródeł siarczanowych założył tutaj zakład kąpielowy. Potem kolej przyszła na fabrykę sukna i słynne warsztaty koronkarskie. Nie ma się co dziwić, iż dla kuracjuszy oraz robotników browar był nie zbędny. To małe imperium „przemysłowo-kuracyjne” zostało rozdrapane po śmierci właściciela, który nie zostawił dziedzica. Walki o spadek uwiecznił w swej komedii, znakomicie poinformowany, Aleksander Fredro w komedii „Wychowanka”. Jak wiemy od kolegi Kałusza, ostatecznie po kilku latach przepychanek Mikulińce przejęli Reyowie.

[alstro]

Mieczysław Rey był bardzo ciekawym człowiekiem. Ta gałąź rodu wywodziła się z Galicji Zachodniej (okolice Tarnowa i Pilzna). Hrabia jak młody chłopak (ur. 1836) był świadkiem zabójstwa swego ojca, sam zresztą mało nie zginął – wszystko rozegrało się w czasie niesławnej Rabacji chłopskiej (1846). Miłości do piwa nauczył się zapewne podczas swych edukacyjnych wojaży – studiował w Wiedniu, Wrocławiu i Pradze. W czasie powstania styczniowego pełnił funkcje członka Rządu Tymczasowego. Po powstaniu włączył się niezmiernie aktywnie w życie polityczne Galicji, stając się jednym z filarów tutejszych konserwatystów. Jako tarnowski poseł na Sejm Krajowy do Lwowa zajmował się m.in. szkolnictwem i był współodpowiedzialnym za wprowadzenie obowiązkowych dwumiesięcznych wakacji dla młodzieży (w lipcu-sierpniu)
Oczywiście, nie zaniedbywał też spraw związanych z gorzelnictwem, co u wielkich panów galicyjskich było na porządku dziennym, i dział na rzecz obniżki ceł na alkohol, by krajowa produkcja była konkurencyjna.
Do Mikuliniec przeniósł się na początku XX w., po zakończeniu kariery poselskiej.
Ciekawe, że miał jakieś bliżej mi nie znane plany by dociągnąć do Mikuliniec kolej żelazną. Gdyby to się udało, nie wiadomo jak potoczyły by się losy prowadzonego przez niego browaru.
Nie zapomniał nigdy o swoich powinnościach patriotycznych – przekazywał niebagatelne sumy na rozmaite cele – np. dbał o naukę i rozwój badań nad swoim przodkiem z XVI w. Mikołajem Rejem z Nagłowic.
Pochowano go w 1918 r. w Mikulińcach.

Widoczne na etykiecie kolegi Kałusza herby nawiązują do osoby Mieczysława oraz jego żony Józefy Konopczanki – stąd Oksza Rejów i Nowina Konopków.

[alstro]

Do informacji Kałusza o dziejach browaru Konpków i Reyów mogę dorzucić w tej chwili nazwy warzonych tam piw: „Lager” („Leżak”), „Firmowe” i „Bock”.
W najbliższym czasie sprawdzę, może osobiście, jak wygląda historia zabudowań browaru, ile z nich pamięta jeszcze Reya... oraz napiszę o dziejach browaru w czasach USRR.
Niecieprliwi mogą coś poczytać już na ukraińskiej wikipedii oraz w rosyjskojęzycznym czasopiśmie "Piwnoje dieło".

[alstro]

I jeszcze jedno. Ciekawie historię browaru opisują na strobie zakładu:

http://www.brovar.org/istmist.php

Coś potłumaczę w wolnej chwili, jeśli nikt mnie nie uprzedzi

[Sozek]

Mikulińce

Witam wszystkich. Ponieważ uwielbiam piwo, prędzej czy później trafiłbym na Waszą stronę. Interesuje mnie browar Mikulińce. Z tego miasteczka pochodził mój dziadek. Byłem tam rok temu i kosztowalem miejscowych piw, które były całkiem niezłe. O ile pamiętam piłem ichniejszego lagera, weisbiera i miodowe. Niestety nie mogłem się zabardzo skupić na testowaniu piwa, bo byłem przejazdem tylko 1 noc i mieszkałem u rodziny, która wydała suto zastawione przyjęcie... Z tego co mówili, to ich piwo jest podobno przysmakiem na Ukrainie. Podobno mają regularne dostawy dla najwyższych władz w Kijowie. Mam nadzieję, że tam jeszcze kiedyś pojadę. Miałbym prośbę o podesłanie skanu tej przedwojennej etykiety. Czy ktoś się orientuje czy to piwo jest gdziekolwiek dostępne w Polsce??

[Piwowar]

Skan etykiety z 1909 roku.